Yöresel ürün zengini, Anadolu toprakları, 10 bin yıllık bu birikimi ve potansiyelini bir türlü harekete geçirip ekonomiye kazandıramıyor. Avrupa'da 1500'e yakın yöresel ürün koruma altına alınırken, Anadolu'da 183 ürün coğrafi işaret alarak korumaya alındı. Özellikle kırsal kalkınma ve yerinde istihdam için iyi bir fırsat olan yöresel ürünler, AB ülkelerinde 300 bin kişinin istihdam edilmesini sağlıyor. Antalya Ticaret Borsası'nın (ATB) başlattığı ve bu yıl 5'incisi düzenlenecek Yöresel ve Geleneksel Ürünler Fuarı, yöresel değerlerin farkındalığını artırmak için önemli bir organizasyon oldu.

 YÖRESEL ÜRÜNLER PROJESİ

 ATB ve Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, 10 bin yıllık geçmişe sahip Anadolu topraklarının yüzlerce medeniyete ev sahipliği yaptığını belirterek, "Medeniyetlerin hepsi bu eşsiz topraklarda kalıcı izler bırakmış. Bu izler, tarihin süzgecinden geçerek bizlere kadar ulaşmış. Türkiye'de kıyıda köşede kalmış binlerce yöresel ve geleneksel ürünümüz var, ancak bunların birçoğu maalesef kaybolmaya yüz tutmuş durumda" diye konuştu.

 BEŞİNCİSİ DÜZENLENECEK 

 Yöresel ürünleri ekonomiye kazandırmak için 'Yöresel Ürünler Projesi'ni hayata geçirdiklerini hatırlatan Ali Çandır, proje kapsamında 2010 yılından başlayarak Yöresel ve Geleneksel Ürünler Fuarı'nı düzenlediklerini kaydetti. Antalya EXPO Center'de bu yıl beşincisi düzenlenecek YÖREX'e ilişkin Çandır, "Antalya'mız bir dünya kenti olma yolunda ilerlerken, istedik ki aynı zamanda Anadolu'muzun ve Trakya'mızın da bir buluşma ve toplanma noktası olsun" dedi.

 TÜRKİYE'NİN RENKLERİ BULUŞACAK

 Yöresel ve Geleneksel Ürünler Fuarı'nda Türkiye'nin bütün renklerinin buluşacağını kaydeden Ali Çandır, Ankara Çubuk'un turşusu, Aydın'ın inciri, Çanakkale'nin Mevlevi tatlısı, Van'ın otlu peyniri ve kedisi, Denizli'nin horozu, Zonguldak'ın Elpek bezi, Finike portakalı, Amasya elması, Erzurum oltu taşı, Adana'nın kebabı ve şalgamı, Diyarbakır'ın örgü peyniri, Devrek bastonu, Şile bezi, Hereke halısı, Afyon mermeri, Eskişehir lüle taşı, Tokat basması gibi el emeği göz nuru binlerce ürünün fuarda hem tanıtıldığını hem de büyük firmalarla iş bağlantıları sağlandığını kaydetti. 

 YÖRESEL ÜRÜNLERE TİCARİ POTANSİYEL 

 YÖREX'in temel amacının üretildiği veya yetiştirildiği yörenin adıyla bilinen her türlü gıda, tarım, el sanatı ve sanayi ürünlerinin ticari potansiyelini artırmak, bu yolla yerinde istihdam süreçlerine katkıda bulunmak, bu ürünleri satışa sunan işletmelerin önünü açmak ve kapasitelerini büyütmek olduğunu kaydeden Çandır, "Yöresel ürünleri bir fikri mülkiyet hakkı olarak kabul eden, hem üreticinin hem de tüketicinin korunmasını sağlayan 'Coğrafi İşaretler' koruma sisteminin yaygınlaştırılmasını ve etkin kullanılmasını sağlamak da en önemli hedefler arasında yer almaktadır" diye konuştu.

 YEREL ÜRETİM TEKNİKLERİ GÜN YÜZÜNE ÇIKIYOR

 Anadolu'nun kültürel değerlerinin bir araya geleceği YÖREX'te binlerce yıllık yerel üretim tekniklerinin de gün yüzüne çıkacağını anlatan Çandır, fuarın kadın istihdamı için de önemine dikkat çekti. 'Yerinde istihdam, güçlü yerel ekonomi' anlayışını benimsediklerini kaydeden Ali Çandır, "Gerçek zenginliğimiz; emek, zeka, gelenek ve çeşitlilik. Üretim kültürümüzü yeni nesillere aktarmak için, geleneksel el sanatlarını yaşatmak için YÖREX'te buluşuyoruz" dedi.

 HEDEF ULUSLARARASI

 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu'nun fuarın uluslararası boyuta taşınması hedefini gösterdiğini belirten Ali Çandır, "Biz bu hedefe emin adımlarla ilerliyoruz. Yöresel ürünlerimizi başta Avrupa ülkeleri olmak üzere, dünyaya tanıtmak için çalışmalar yapıyoruz. Yöresel ürünler projemizin en önemli adımı bu olacak" diye konuştu. 

 COĞRAFİ İŞARET YÖRESEL ÜRÜNÜN GÜVENCESİ

 ATB coğrafi işaret uzmanı Dr. Rana Demirer, coğrafi işaretin yöresel ürünlerin en önemli koruması olduğunu belirterek, coğrafi işarete konu malların dünya ticaretinde 50 milyar dolaklık ticaret hacmi bulunduğunu aktardı. Demirer, "Her geçen yıl bu hacim artmaktadır. Coğrafi işaret ile koruma altına alınmış yöresel ürünler, dünya ticaretinde hala çok yüksek bir gelişme potansiyelini bünyesinde barındırmaktadır" diye konuştu.

 AVRUPA DEĞERLERİNE SAHİP ÇIKIYOR

 Avrupa Birliği'nde yaklaşık 1500'e yakın yöresel ürünün koruma altında olduğunu, bu ürünlerin AB ülkeleri ve dünya genelinde satışından elde edilen gelirin 2005 yılında 48 milyar Euro'dan 2010 yılında 55 milyar Euro'ya çıktığını kaydeden Demirer, "Sırasıyla İtalya, Fransa, İspanya, Portekiz ve Yunanistan ilk beş sırayı almakta ve AB'nin coğrafi işaretli ürünler ticaretinin toplamında bu beş ülkenin yüzde 89'unu kapsamaktadır. Örneğin AB'de doğrudan bu alanda 300 bin kişi istihdam edilmekte, üretimin ortalama yüzde 30'u ihraç edilmektedir. Keza Brezilya da son 15 yılda bu alandaki ekili arazisini 1.3 kat, üretimini ise 10 kat artırmıştır" değerlendirmesinde bulundu. 

 2 BİN 500 ÜRÜNDEN 183'Ü TESCİLLİ

 Dr. Rana Demirer, 1000 yıllık geçmişe sahip olan ve çok sayıda uygarlığı barındıran Anadolu topraklarının yöresel ürün bakımından çok zengin olduğunu dikkat çekerken, 2 bin 500 civarında coğrafi işaret alabilecek ürün bulunduğunu, ancak bunların tescil oranının çok düşük olduğunu kaydetti. Demirer, Türk Patent Enstitüsü verilerine göre, tarım-gıda ve el sanatları- canlı hayvan- doğal kaynak kökenli 183 coğrafi işaretli ürün bulunan Türkiye'de, başvuruda bulunan 222 yöresel ürünün de değerlendirme aşamasında olduğunu kaydetti. Potansiyele bakıldığında coğrafi işaretli ürün sayısının yetersizliğine dikkat çeken Rana Demirer, "Yöresel ürünlerin değerini bilmeli, onlara sahip çıkmalıyız" dedi.

YÖREX'İN FAYDALARI

Oda ve borsaların bölgelerindeki yöresel ürünleri tanıtmada öncülük edecek olan YÖREX, yöresel ürünlerin ticarileşmesi konusunda girişimcilere ve üreticilere rehber oluyor. Bölgelerinde üretilen veya yetiştirilen yöresel ürünlerin ticari değeri ve ekonomik derinliğinin artmasıyla, ticaret borsalarının kendi tescil gelirlerini artıracağı öngörülüyor. YÖREX, katılımcı firmalar için de faydalar sağlıyor. Katılımcı firmalar, yöresel ürününü yerel pazarda satan firmalar, başka pazarlara açılma olanağı buluyor. YÖREX aynı zamanda firmalara gelecek yatırım planlamaları için de yön veriyor. Firmalar, YÖREX kapsamında gerçekleştirilen coğrafi işaret eğitim çalışmalarını takip ederek yöresel ürünlerini tescillendirme ve markalaştırma yolunda açılım sağlıyor. Firmalar ayrıca yerli ve yabancı girişimcilerle işbirliği konusunda uygun bir ortam yakalıyor. Yerli ve yabancı ziyaretçiler ise 10 bin metrekarelik YÖREX fuarında Anadolu'nun yüzlerce ürününü görme, tatma, tanıma, düzenlenen kültürel etkinliklerle özlemini duydukları memleketlerini hatırlama olanağı buluyor.

GİRİŞ ÜCRETSİZ

22-26 Ekim 2014 tarihlerinde Antalya EXPO Center Fuar Merkezi'nde yapılacak YÖREX, 22 Ekim Çarşamba günü saat 11.00'de açılış programıyla başlayacak. Ücretsiz ziyaret edilebilecek YÖREX, her gün 10.00 ile 20.30 saatleri arasında ziyaretçilere açık olacak.

BATI AKDENİZ YÖRESEL ÜRÜN ZENGİNİ

Antalya, Burdur ve Isparta'yı içine alan Batı Akdeniz'in yöresel ürün zengini bir bölge olduğuna dikkat çeken Ali Çandır, bu yıl YÖREX'e Batı Akdeniz'den geniş bir katılım beklediklerini söyledi. Çandır, şunları kaydetti: "Batı Akdeniz çanağını içine alan Burdur, Isparta, Antalya, ilçeleriyle, köyleriyle zengin bir yöresel ürün gamına sahiptir. Ancak turizmin ön plana çıkmasıyla tek değerimiz güneş, deniz, kummuş gibi oluşan algı maalesef yöresel değerlerimizin arka plana atılmasına neden olmuştur. ATB olarak yöresel ürünler projemizin bir diğer ayağı da bölgemizdeki kaybolmaya yüz tutmuş yöresel ürünleri gün yüzüne çıkarıp, tanıtımını yapıp, bölge ekonomisine kazandırmaktır. Nelerimiz var diye baktığımızda, bölgenin klimasını tadına aromasına yansıtan eşsiz lezzetteki coğrafi işaretli Finike portakalımız, Yörük kadınının acısını, sevincini ilmekle dokuduğu kök boyalı Döşemealtı halımız, Borsa olarak coğrafi işaret alma hazırlığında olduğumuz bölgeye has Tavşan Yüreği zeytinimiz, Manavgat'ın Osmanlı döneminde saray mutfağını süsleyen altın susamı, yine bu susamla tatlandırılan kabak tatlımız, turunç, bergamut, patlıcan reçellerimiz, Korkuteli'de son ustanın elinden çıkan Çomaklı fığla bardağımız, Akseki'nin Bademli Köyü'nde Hasan ustanın elinden çıkan çam kozalağından sepetlerimiz, Antalya serpme böreği, Alanya muzu, Burdur'un coğrafi işaretli ceviz ezmesi, ustaların üflemesiyle Yörüklerin sesi olan sipsimiz, şiş köftesi, tarhanamız, Ispartamızın ünlülerin kokusuna esans olan dünyaca ünlü gülü ve gül ürünleri, kabune pilavı, aromasıyla ünlü elması ve sağlıklı ürün olarak çocukların damak tadına yerleşecek elma cipsi, kendine has mayalanmasıyla Isparta ekmeği, Isparta halısı, helvası."