Foruma katılan davetlilere teşekkür eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Tarihî, kültürel zenginlikleri ile dünyaca ünlü Antalya'mızda sizleri geleneksel Türk misafirperverliği ile ağırlamanın bahtiyarlığı içindeydim" ifadelerini kullandı.
Bölgenin ve dünyanın meselelerini konuşmak, tartışmak ve bunlara çözüm yolları üretmek için bu forumun düzenlendiğini dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, foruma Antalya'nın ev sahipliği yapmasının tesadüf olmadığını, Antalya'nın tarih boyunca medeniyetlere beşiklik yapmış, insanlık tarihine yön vermiş, kıtaların kavşak noktası Akdeniz'in en güzel şehirlerinden biri olduğunu söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, tıpkı Akdeniz gibi Antalya'nın da farklı kültürlerin ortak yuvası ve yurdu olduğunu belirterek "Asırlardır her kökenden, her inançtan insanı barış içinde bir arada yaşatan Antalyamız, diplomasinin de merkezinde yer almıştır" diye konuştu.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun yoğun gayretleriyle bugün ilki icra edilen forum ile şehrin bu özelliğine yeni bir boyut daha kazandırıldığına işaret eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti: "Antalya Diploması Forumu'nun inşallah zamanla küresel diplomasinin kalbinin attığı bir zemine dönüşeceğine inanıyorum. Buradan vereceğimiz dostluk, diyalog ve iş birliği mesajları, bölgemizle birlikte tüm dünyaya dalga dalga yayılacaktır. Forum vesilesiyle ayrıca hem Antalya'nın güzelliklerini görme hem de Güvenli Turizm Sertifikası programının uygulamalarına bizzat şahitlik etme imkânı bulacaksınız. Geçen sene başlattığımız bu program sayesinde 2020 yılında 16 milyon turisti sorunsuz, sıkıntısız bir şekilde ülkemizde ağırladık. 2021 senesinde sistemin kapsamını daha da genişleterek misafirlerimizin, ülkemizin her köşesinde huzuru kalp ile tatil yapabilmelerini mümkün kıldık. Hepinizden, her zaman aileniz ve sevdiklerinizle birlikte sizi ağırlamaktan şeref duyacak Antalya'nın keyfini çıkarmanızı özellikle istiyorum."
"SIKILI YUMRUKLARI GEVŞETECEK DİPLOMASİDİR"
Diplomasinin insanlığın toplu hâlde yaşamaya başladığı tarihlerden beri var olan, kullanılan, üzerinde kafa yorulan bir alan olduğunu ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, daha yakın bir tarihteki tanımıyla savaş ve barış güçleri arasındaki dengeyi oluşturan diplomasinin, önleyicilik vasfıyla önemini sürekli artırdığını vurguladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, iletişim teknolojileri, internet, sosyal medya ve artan küreselleşme ile diplomasinin alanının da genişlediğini belirterek, bugün diplomasi denilince sadece devlet ve hükûmet yetkilileri arasında kapalı kapılar ardında yapılan görüşmelerden bahsedilmediğini, bu kavramla aynı zamanda kamu diplomasisinden kültür diplomasisine, turizm diplomasisinden ticaret diplomasine kadar çok geniş bir yelpazede yürütülen çalışmaların da kastedildiğini aktardı.
Politika aktörleri kadar, diplomasinin icra edildiği platformların da değişip çeşitlendiğini dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti: "Artık siyasetçiler ve diplomatlarla birlikte sivil toplum kuruluşları, iş dünyası, medya ve üniversiteler arasındaki temaslar da dış politikayı şekillendiriyor. Giderek daha fazla gündeme gelen dijital diplomasi de yine bu dönemin kazanımlarından biridir. Diplomasinin alanının bu kadar genişlemesi, gerilimlerin azaltılmasında insanlığa şüphesiz büyük fırsatlar sunuyor. Sıcak çatışmaların yıllarca devam ettiği günümüzde diplomasi sanatının önümüze açtığı yeni kulvarlara olan ihtiyacımız da artıyor. Dönem sorunların suhuletle çözümünde diplomasinin inceliklerini dışlama değil, daha fazla devreye alma dönemidir. Hep söylediğimiz gibi sıkılı yumruklarla müsafaha olmaz. İşte bu sıkılı yumrukları gevşetecek en etkili yol hâlâ diplomasidir."
"DÜNYADAKİ DEĞİŞİMİ DOĞRU OKUYAN, VİZYONER BİR DİPLOMASİ PRATİĞİNİ HÂKİM KILMAMIZ GEREKİYOR”
"Dünyadaki değişimi doğru okuyan, gelecek nesilleri için çözümler üreten, maziden süzülüp gelen birikimi yeniden yoğurarak istikbale taşıyan, vizyoner bir diplomasi pratiğini hâkim kılmamız gerekiyor" diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, karşı karşıya olunan tehditlerin büyüklüğünün uluslararası planda dayanışmayı ve iş birliğini zaruri kıldığını vurguladı.
Küresel Koronavirüs salgınında, bu ihtiyacı herkesin bir kez daha hissettiğini belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Uluslararası toplum elindeki tüm araçlara rağmen salgının yıkıcı etkilerini yönetmede maalesef iyi bir imtihan veremedi. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, tarihin en büyük sağlık krizini ancak 100 gün sonra gündemine alabildi" dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü: "Tropik adalardan Sibirya'ya kadar dünyanın en ücra yerlerini dahi etkileyen salgın karşısında iş birliği, yerini korumacı ve rekabetçi politikalara bıraktı. Milyarlarca insanın yükü sadece dayanışmayla hafifleyecekken, Afrikalı kardeşlerimiz, Asyalı, Latin Amerikalı dostlarımız, kaderlerine terk edildi. Salgının dünya ölçeğinde adaletsizlikleri keskinleştirdiğini, zenginle fakir arasındaki uçurumu daha da derinleştirdiğini görüyoruz. Birçok ülkede toplumsal huzursuzlukların nüksetmesi, düzensiz göç yollarının tekrar hareketlenmesi, Akdeniz'de ölümlerin artması bunun en çarpıcı örneklerindendir. Bu süreçte Türkiye olarak 'dost kötü günde çağrılmadan gidendir' inancıyla dünyanın dört bir yanındaki dostlarımızın imdadına koşmaya çalıştık."
"YERLİ AŞIMIZI TÜM İNSANLIKLA PAYLAŞACAĞIZ"
Türkiye'den talepte bulunan 158 ülke ve 12 uluslararası kuruluşa sağlık malzemesi gönderdiklerini hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye'de misafir edilen sığınmacıların Türk vatandaşlarından ayrı tutulmadığını, sağlık hizmetlerine erişimlerinin sağlandığını söyledi.
"Salgın döneminde yapılan hataların tekrar etmemesi için aşı milliyetçiliğine fırsat verilmemesi önemlidir" diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, aşının şantaj, baskı veya politika dikte aracı olarak kullanılmasının yanlış olduğunu vurguladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, yılsonundan önce bitirmeyi planladıkları yerli aşı çalışmalarını, insan odaklı evrensel bir yaklaşımla yürüttüklerine dikkati çekerek "Kullanıma hazır hâle gelince yerli aşımızı inşallah tüm insanlıkla paylaşacağız" dedi.
Hazreti Mevlana'nın "Her gün bir yerden göçmek ne iyi, her gün bir yere konmak ne güzel. Bulanmadan, donmadan akmak ne hoş. Dünle beraber gitti cancağızım. Ne kadar söz varsa düne ait şimdi yeni şeyler söylemek lazım" sözlerini paylaşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Sadece siyasetçiler, diplomatlar olarak değil akademisyenler, öğrenciler, iş adamları, sivil toplum kuruluşları olarak topyekûn yeni şeyler söylememiz gereken bir dönemdeyiz. Eskinin alışkanlıklarıyla, geçmişin dar kalıplarıyla günümüzün sorunlarına çözüm bulamayacağımız açıktır" ifadelerini kullandı.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi başta olmak üzere küresel sistemin üzerine inşa edildiği ana yapıların mevcut hâlleriyle çözümün değil sorunun bir parçası olduğunu ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, "İki kutuplu dünya tasavvurunun bize dayattığı bu kurumsal yapılarla 21. yüzyıldaki yolculuğumuzu devam ettiremeyiz. Türkiye olarak 'Dünya beşten büyüktür' sancağı altında yürüttüğümüz mücadelenin gayesi eskinin yüklerinden kurtularak yeniyi kucaklamaktır" dedi.
Yaklaşık 8 milyar insanın kaderinin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi daimi üyesi beş ülkenin insafına bırakılamayacağını belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, 190 ülkeye bir süreliğine masada oturma hakkı veren ancak kendi kaderleriyle ilgili söz hakkı tanımayan bir sistemin adalet üretemeyeceğini söyledi. Adaletin bulunmadığı yerde çatışma ve gerilimin eksik olmayacağını aktaran Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti: "Yeni dönemde diplomasimizi yoğunlaştırmamız gereken alanların başında Güvenlik Konseyi'nin daha kapsayıcı bir yapıya kavuşturulması geliyor. Statükodan çıkar sağlayanlar elbette kendilerine asimetrik güç veren bu imkânı paylaşmak istemeyeceklerdir. Hatta reform taleplerini dile getiren ülkeleri dışlamaya, susturmaya yönelik gizli-açık baskılar da olur. Türkiye ile ilgili son dönemde sık sık tedavüle konulan eksen tartışmaları, bu hazımsızlığın işaretidir. Bu art niyetli suni, hakikatlerle bağdaşmayan tartışmaların bizim cesaretimizin kırmasına müsaade etmiyoruz. Hem vatandaşlarımızın hem evlatlarımızın hem de tüm insanlığın geleceği adına hakkı ve adaleti savunmaya devam ediyoruz, devam edeceğiz. Bunun uzun, yorucu ve çetin bir süreç olduğunun şüphesiz bilincindeyiz. Sabrın acı, meyvesinin ise tatlı olduğunu gayet iyi biliyoruz. Siz dostlarımızın bu konuda bizimle aynı hissiyatı taşıdığınıza inanıyor, desteğinize güveniyoruz."
"TÜRK DİPLOMASİSİ GÜCÜNÜ DEĞİŞEN ŞARTLARA AYAK UYDURMA KABİLİYETİNDEN ALIYOR"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Mevlana'dan ilhamla Antalya Diplomasi Forumu'nun temasını "Yenilikçi Diplomasi, Yeni Dönem, Yeni Yaklaşımlar" olarak belirlediklerini bildirerek "Dünya hızla değişirken devletler arası ilişkilere bakışımızı ve diplomasimizi de buna uyarlamak mecburiyetindeyiz. ‘Girişimci ve İnsani Dış Politika’ anlayışımızın gerisinde de bu yenileşme ve dönüşüm ihtiyacı bulunuyor. Asırlara sâri tecrübe ve engin birikimi yansıtan Türk diplomasisi gücünü değişen şartlara ayak uydurma kabiliyetinden alıyor" dedi.
Bugünün dünyasında etkin diplomasinin, olaylara geniş açı ile bakmaktan ve sahadaki gelişmeleri yakından takip etmekten geçtiğini anlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti: "Diplomatik başarı ise gelişmeleri hızlı ve ön alıcı müdahalelerde bulunabildiğiniz takdirde yakalanıyor. Türkiye 252 dış temsilciliği ile dünyanın en geniş beşinci diplomatik ağına sahip ülkesi konumundadır. Sadece genişleyen diplomatik ağımızla değil TİKA, AFAD, YTB, Yunus Emre Enstitüsü, Türkiye Maarif Vakfı, Kızılay ve Türk Hava Yolları gibi kurumlarımızla da dünyanın dört bir köşesinde varlık gösteriyoruz. Nitelikli, alanında yetkin diplomatlarımızla ülkemizin çıkarlarını savunurken dünyanın neresinde olursa olsun barışa, istikrara, kalkınmaya ve refaha katkı sağlamak için çaba harcıyoruz. Bu anlayışla attığımız adımların meyvelerini birçok bölgede aldık, alıyoruz. Komşumuz Suriye'de halkın iradesini yansıtacak bir siyasi çözümün bulunması için var gücümüzle çalıştık. Yaklaşık 10 yıldır 4 milyona yakın Suriyeli kardeşimizi ülkemizde misafir ediyoruz. Sınırımızın hemen ötesinde, zor şartlarda hayata tutunmaya çalışan 5 milyonu aşkın mazluma da yardım elini uzatıyoruz. Suriye'de faaliyet gösteren PKK, PYD, YPG ve DEAŞ gibi terör örgütlerine karşı sahada varlık gösteren ilk ülke biz olduk. Suriye'nin yabancı terörist savaşçılar için bir eğitim ve barınma kampına dönüşmesine müsaade etmedik. DEAŞ'ın Suriye'deki varlığına büyük ölçüde son vererek ülkemizde birlikte Avrupa ve dünyanın güvenliğine de katkı sağladık. Şu an itibarıyla DEAŞ'ın 4 bin 500 mensubunu etkisiz hâle getirdik."
"ULUSLARARASI TOPLUMDAN BEKLEDİĞİMİZ DESTEĞİ ALAMADIK"
Türkiye'nin bugüne kadar 430 bin Suriyelinin güvenli ve gönüllü şekilde topraklarına dönüşünü temin ettiğine işaret eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, "İdlib'deki yerlerinden edilmiş kişilere de briket ev inşası gibi projelerimizle destek veriyoruz. Onları çadırlardan kurtarıyoruz, fedakârca ve samimiyetle yürüttüğümüz tüm çalışmalarda karşılaştığımız sıkıntıları, buradaki pek çok dostumuz yakinen biliyor" dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, gerek terör örgütleriyle mücadelede gerekse Suriye'yi istikrara kavuşturma çabalarında uluslararası toplumdan bekledikleri desteği alamadıklarını söyledi.
Türkiye'de sivilleri katleden canilerin, siyasi sığınmacı statüsü verilerek yıllarca korunup kollanıp himaye edildiğini dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, "DEAŞ ile mücadele kılıfı altında güney sınırımız boyunca bir terör devleti kurulmaya çalışıldı. PKK'nın her yıl on milyonlarca avro haraç toplamasını engelleyecek birkaç göstermelik operasyon dışında hiçbir kararlı adım ne yazık ki atılmadı. Oysa terörün her türlüsüyle mücadele, dünyaya demokrasi ve hukuk dersi verenler başta olmak üzere herkesin görevidir. Suriye'de barış ve istikrarın sağlanması sadece Türkiye'nin değil hepimizin sorumluluğudur" ifadelerini kullandı.
“AKDENİZ'İN BARIŞ, REFAH VE İŞ BİRLİĞİ ALANI OLMASINI ARZU EDİYORUZ”
Libya halkının da benzer şekilde yıllar süren acılı bir dönemden geçtiğini anımsatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti: "Birleşmiş Milletler’ce tanınan meşru Libya hükûmeti ile dayanışmamız, ülkede ateşkese, birliğe ve yeni bir başlangıca giden yolu açtı. Libya'da yaraların sarılmasına, yeniden imara, kalkınmaya yönelik desteğin bilhassa bu kritik süreçte artırılması önem arz ediyor. Çözümsüzlüğün yaşattığı sıkıntıları bugün aramızda bulunan Azerbaycan, Gürcistan ve Ukraynalı dostlarımız da tecrübe ettiler, hâlen de ediyorlar. Bu yükü Kıbrıs meselesi bağlamında biz zaten yıllardır taşıyoruz. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Cenevre'de sunduğu egemen eşitliğe dayalı, iki devletli çözüm önerisini destekliyoruz. Akdeniz'in bir barış, refah ve iş birliği alanı olmasını arzu ediyoruz. Tüm paydaşların katılacağı Doğu Akdeniz Konferansı önerimiz hâlen masadadır. Doğu Akdeniz'deki enerji kaynaklarının cepheleşme yerine iş birliğine vesile olması bizlerin elindedir. Komşumuz Yunanistan'la son dönemde yakaladığımız ivmeden memnuniyet duyuyoruz. Müttefikimiz Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği ile de olumlu çerçevesinde iş birliğimizi güçlendirmek istiyoruz."
Eski devlet geleneğinin aynı zamanda "eski diplomasi kültürü" demek olduğuna dikkati çeken Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Coğrafi bakımdan Afro Avrasya ülkesi olan Türkiye'nin diplomasisi de bu üç kıtayı kuşatan geniş bir vizyonla yürütülmektedir. Avrupa ile ilişkilerimizi geliştirirken, Latin Amerika'yı Türk Dünyası ile iş birliğimizi güçlendirirken Balkanlar'ı asla ihmal etmiyoruz" ifadesini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Müslümanlarla birlikte Musevi ve Hristiyanların da kutsal mekânlarına ev sahipliği yapan Kudüs'ün asli kimliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak "Tarihte olduğu gibi bugün de selam yurdu olması için gayret gösteriyoruz" dedi.
“TÜRKİYE, İSLAM DÜŞMANLIĞI, YABANCI KARŞITLIĞI VE KÜLTÜREL IRKÇILIKLA MÜCADELEDE EN ÖN SAFLARDA YER ALIYOR”
Türkiye'nin salgınla beraber vahim bir hâl alan İslam düşmanlığı, yabancı karşıtlığı ve kültürel ırkçılıkla mücadelede en ön saflarda yer aldığını anımsatan Cumhurbaşkanı Erdoğan şunları kaydetti: "Yeniden Asya Girişimi'mizle Türk diplomasisinin ufkunu genişletirken kadim bağlarımızın olduğu Afrika ile iş birliğimizi her alanda ileriye taşıyoruz. Bu çerçevede, önce 2008 yılında İstanbul'da, ardından 2014 yılında Malabo'da olmak üzere, iki kez Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi düzenledik. Başbakanlık ve Cumhurbaşkanlığım döneminde, bazılarını birkaç kez olmak üzere 28 Afrika ülkesini ziyaret ettim. Tarihinin en büyük devlet krizini yaşayan Somali'yi bundan tam 10 yıl önce, 2011 yılında eşimle beraber ziyaret eden ilk dünya lideri oldum."
Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçmişinde sömürgecilik utancı bulunmayan Türkiye'nin, Afrika'nın zengin kültüründen ve birikimden istifade etmek istediğini belirterek "Salgın sebebiyle ertelemek zorunda kaldığımız 3. Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi'ne inşallah eylül ayında Türkiye'de ev sahipliği yapmayı arzu ediyoruz. Önümüzdeki dönemde, pergelin bir ayağını Türkiye'ye sabitleyip diğeri ile Afrika'dan Latin Amerika'ya Pasifik'ten Asya'ya kadar tüm coğrafyalara uzanarak iş birliğimizi her alanda daha da artırmayı ümit ediyoruz" diye konuştu.
Geniş bir katılımla düzenlenen Antalya Diplomasi Forumu'nun Türkiye'nin bu ufkunu, amacını ve samimiyetini ortaya koyan en önemli girişimlerden biri olduğunun altını çizerek "Forumda siyasetçiler, akademisyenler, sivil toplum kuruluşlarının yanı sıra geleceğin liderleri olacak gençlerimizin de yer alması ayrıca anlamlıdır" dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasının sonunda, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu başta olmak üzere, forumun yapılmasında emeği geçen herkese ve foruma katkı yapacaklara teşekkür etti.