Antalya'da erken dönemlerden itibaren kale dışında gelişen varoş iskanı içinde yer alan Balbey Mahallesi, Sultan II. Bayezıd (1481-1512) dönemi Akıncı beylerinden Malkoçoğlu Bali Bey tarafından yaptırılan Bali Bey Camii çevresinde bir yerleşim alanı olarak gelişti. Zaman içinde ismi Bali Bey'den Balbey'e dönüşen, Kaleiçi benzeri yapılaşmanın egemen olduğu bu mahalle, yeni Antalya'nın merkezinde bir ölçüde eski karakterini muhafaza etti. 

DUVAR YAZILARI

Balbey Mahallesi'nin kent merkezine temas ettiği noktalarda yüksek yapılar ortaya çıkarken mahallenin içine doğru yürüdükçe bugüne ait olmayan bir yaşam devam ediyor. Arnavut kaldırım döşeli mahallede yürüdükçe yıkıntı evlerin arasında, duvar yazıları görünmeye başlıyor. Mahalleli, havanın kararmasıyla birlikte dar ve ışıksız sokakların yazılama için uygun atmosferi sunduğunu belirtirken, "Yazıp gidiyorlar, o kadar" diyerek durumu özetledi. 

OLMAZSA OLMAZ GÜVERCİNLER

Çeperinde son derece hareketli bir yaşamın aktığı Balbey Mahallesi'nde yaşam, evlerin balkonlarına asılı çamaşırlardan anlaşılıyor. Onun dışında ara sokaklarda kağıt toplayıcılarının arabaları ve mahalleyi otopark olarak kullanan bölge esnafı dışında yaşamın izine pek rastlanmıyor. İçinde dört cami bulunan 15.87 hektarlık alanı kaplayan Balbey, 1992 yılında kentsel Sit alanı olarak kabul edildi. 3- 6 metre arasında değişen sokak genişlikleri içinde oldukça yeşil bir doku hakim. Uzayıp giden palmiyeler arasında kalan zeytin ağaçları neredeyse mahallenin temel dokusunu oluştururken, Balbey'in olmazsa olmazları arasına taklacı güvercinler çoktan girmiş durumda. Üst katlarında cumbaları olan, yola bitişik, kesme-moloz taş, ahşap veya kiremit yapıların otoparka dönüşmediyse ya bahçesinde ya da çatısında güvercin kafesleri yer alıyor.

TEK ÇARE KENTSEL YENİLEME

Antalya Büyükşehir Belediye Meclisi İmar ve Bayındırlık Komisyonu tarafından hazırlanan raporda, Balbey'in konumu itibariyle 'avantajlı' bir bölgede yer aldığı ifade edildi. Güneyinde tarihi Sobacılar Çarşısı bulunduğu, alışveriş merkezi ve iş merkezi proje alanına yakın çevrede yer aldığının vurgulandığı raporda, dört tarafının önemli ulaşım akslarıyla çevrili olduğunun altı çizildi. Mahallede 3 tanesi çeşme, 2 tanesi cami, 42 tanesi sivil mimari özellikli 47 tescilli kültür varlığı yer alırken, raporda bu yapılardan 3'ünün yıkıldığı belirtildi. Tescilli binalar ve karakteristik özelliğe sahip yapıların terkedildiği, boş ve bakımsız kalan alanın çöküntü alanı haline geldiğinin vurgulandığı raporda, kaçak olarak hizmet veren otopark kullanımlarının büyük sorun olarak var olduğu da yer aldı. Kent merkezine yakın konumu nedeniyle de yapılaşma baskısı altında bulunduğu ifade edilen Balbey'de, Sit alanındaki yapıların yüzde 45'i için basit onarım gerekirken, yüzde 42'lik kısmında esaslı onarım gerektiren yapılar yer alıyor. Mahallede ancak yapıların yüzde 8'i iyi durumda ve herhangi bir onarım gerektirmiyor. Harabe durumundaki yapılar, toplamın yüzde 4'lük dilimini oluşturuyor. Balbey Mahallesi'nin kentsel Sit özelliğini kaybetme tehlikesi ile karşı karşıya olduğunun vurgulandığı raporda, mahallenin 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun kapsamında dönüştürülmesinin öngörüldüğü, yüzde 92'si özel mülkiyet olan mahallenin kendi kendine yenilenme kapasitesinin düşük olduğu, tarihi dokuyu ve sivil mimari birikimi korumanın, yerel ekonomik kalkınmayı sağlamanın kentsel yenileme projeleriyle hayata geçirilmesinin mümkün olduğu belirtildi. 

'YOK BU KEZ CİDDİ'

Söz konusu raporun Antalya Büyükşehir Belediye Meclisi'nde oy birliğiyle kabul edilmesinin ardından Büyükşehir Belediye Başkanı Menderes Türel, salı günü itibariyle mahallenin kentsel yenileme alanı ilan edilmesi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na başvurduklarını açıkladı. Bakanlığın konuyu kısa sürede karara bağlanmak üzere Bakanlar Kurulu'na sevk edeceğini belirten Başkan Türel, kentsel yenileme kararının Bakanlar Kurulu'nca alınacağını söyledi. 

Mahalleli 'kentsel yenileme' kavramına temkinli yaklaşıyor. Balbey için birçok kez kentsel dönüşümün gündeme geldiğini ama hiçbirinin, Sit karakteri nedeniyle hayata geçemediğini anlatan mahalleli, bunun da hayata geçmeyeceğinden emin konuşurken, "Yok, bu kez ciddi" itirazlarına yanıt, "Çekip gideriz o zaman" oldu.